Samolot został skonstruowany przez biuro konstrukcyjne Aleksandra Jakowlewa w odpowiedzi na złożone w roku 1944 zapotrzebowanie na samolot wielozadaniowy, przeznaczony zarówno dla lotnictwa wojskowego jak i cywilnego. Miał służyć jako samolot łącznikowy, lekki samolot pocztowo-pasażerski i samolot szkolny w aeroklubach, częściowo zastępując przestarzały dwupłat Po-2 i budowany w małej serii przed wojną samolot Jakowlewa AIR-6. Jako pierwszy, Jakowlew zaprojektował 4-miejscowy górnopłat Jak-10 (oznaczony początkowo Jak-14), którego prototyp ukończono w styczniu 1945. Jednocześnie, zaprojektował oparty na tym samym kadłubie 4-miejscowy dolnopłat z chowanym podwoziem Jak-13. Oba samoloty posiadały silnik gwiazdowy M-11M o mocy 145 KM. Pomimo nieco gorszych osiągów, Jak-10 miał lepsze własności startu i lądowania i po próbach porównawczych, został skierowany do produkcji.
Po wyprodukowaniu niewielkiej serii samolotów Jak-10, w 1947 samolot przekonstruowano, wyposażając go w mocniejszy silnik M-11FR (160 KM), kadłub o nieco innym obrysie, większe usterzenie i nowe skrzydło ze stałymi slotami. Nowy samolot oznaczono Jak-12. Wyprodukowano następnie 788 sztuk podstawowego modelu Jaka-12, większość dla wojska w wersji łącznikowej i obserwacyjnej, a część samolotów w wersjach: sanitarnej Jak-12S, rolniczej Jak-12SCh i wodnosamolotu Jak-12GR. Jak-12, podobnie jak Jak-10, odznaczał się 5-cylindrowym silnikiem gwiazdowym z indywidualnymi osłonami cylindrów, miał on konstrukcję mieszaną.
W latach 50. opracowano nową generację samolotu Jak-12, o konstrukcji całkowicie metalowej i z nowym silnikiem gwiazdowym AI-14R o mocy 260 KM, obudowanym tym razem jednolitą metalową osłoną. Nieco zwiększono też wymiary samolotu i wprowadzono 3 miejsca pasażerskie. Nową wersję, oznaczoną Jak-12R, przyjęto od 1952 do masowej produkcji. Po dalszym wzmocnieniu konstrukcji i innych drobnych zmianach, do produkcji w 1955 wprowadzono wersję zmodyfikowaną Jak-12M, różniącą się wizualnie płetwą przed statecznikiem pionowym. Samolot zyskał większą uniwersalność, mógł zostać w krótkim czasie przystosowany do zadań łącznikowych, sanitarnych lub rolniczych. Jak-12M stał się najliczniej produkowanym wariantem samolotu.

Pierwsze samoloty w wersji Jak-12 trafiły do polskiego lotnictwa wojskowego w 1951. Od 1956 wprowadzono na uzbrojenie nieliczne samoloty Jak-12R, produkcji radzieckiej. W większej liczbie 51 egzemplarzy weszły na wyposażenie polskiego lotnictwa wojskowego. W 1956 WSK-Okęcie otrzymało zamówienie na produkcję licencyjnych zmodyfikowanych samolotów Jak-12M napędzanych 9-cylindrowym silnikiem gwiazdowym AI-14R, podukowanym w WSK-Kalisz. W latach 1956-1960 WSK-Okęcie wyprodukowało w sumie 1054 samoloty. Część z nich (27 samolotów) była w wersji do szkolenia pilotów, z podwójnymi sterownicami, oznaczana także jako UJak-12M. Od 1959 polskie lotnictwo eksploatowało także 32 samoloty Jak-12A. W polskim lotnictwie wojskowym samoloty Jak-12 używane były do zadań łącznikowych, patrolowych, transportu pasażerów i ładunków oraz do celów sanitarnych. Większość przekazano do lotnictwa cywilnego lub wycofano w latach 60. i 70., pozostałe w latach 80.Aeroklub PRL otrzymał pierwszy samolot w wersji Jak-12 od wojska w 1952 (o znakach SP-ASZ). Kolejne samoloty w wersjach Jak-12M i Jak-12A trafiły do lotnictwa cywilnego, głównie aeroklubów, dopiero od 1956, kiedy podjęto produkcję ich w Polsce. Od 1963 również wojsko zaczęło przekazywać swoje samoloty do lotnictwa cywilnego. W lotnictwie sanitarnym od 1956 używano 18 samolotów Jak-12A i 3 Jaki-12M. W 1983 w Polsce wciąż latało 38 cywilnych Jaków-12M i 18 Jaków-12A. Część samolotów tego typu używana jest w dalszym ciągu, głównie w aeroklubach do szkolenia, lotów pasażerskich lub holowania szybowców (2014). W 1958 opracowano w Polsce ulepszony wariant rozwojowy Jaka-12M, produkowany jako PZL-101 Gawron. Egzemplarz samolotu Jak-12(SP-CFO) z silnikiem M-11 FR, wyprodukowany w 1952 w ZSRR i sprowadzony do Polski, a następnie przekazany przez wojsko Aeroklubowi PRL, został poddany próbom wytrzymałościowym oraz próbom w locie w celu oceny przydatności tej konstrukcji do holowania szybowców. Orzeczenia Instytutu Lotnictwa stwierdzały, że konstrukcja kadłuba nie spełnia wymaganych warunków technicznych do wykorzystania maszyny do tego celu. Samoloty Jak-12 z silnikiem M-11 FR będące w posiadaniu APRL dopuszczone były jedynie do lotów treningowych i pasażerskich. W połowie 1959 Zakład Wytrzymałości Instytutu Lotnictwa kierowany przez inż. Tadeusza Chylińskiego przeprowadził kontrolne kompleksowe próby statyczne w celu sprawdzenia jakości i zgodności wykonania samolotu Jak-12M z wymaganymi warunkami technicznymi.
Napęd –  AI-14R o mocy 260 KM

Pojemność zbiornika – 2×225 litrów
Pułap – 4169 m
Zasięg – 765 km,
Masa własna/startowa – 1026kg/1450  kg